„Ach, czemuż mnie tam nie ma!” – Mickiewicz na Uniwersytecie Wileńskim/"Ah, why am I not there?" – Adam Mickiewicz at the University of Vilnius

Adam Mickiewicz przyjechał po raz pierwszy do Wilna we wrześniu 1815 roku, by podjąć studia na Uniwersytecie Wileńskim. Zatrzymał się u swojego krewnego ks. Józefa Mickiewicza, przy ulicy Zamkowej 11. Ksiądz dysponował tylko jednym małym pokoikiem, w którym wydzielił kącik dla studenta.

For the first time, Adam Mickiewicz came to Vilnius in September 1815, to study at the University of Vilnius. He stayed with his relative, priest Józef Mickiewicz, at Zamkowa Street 11. The priest had only one small room, in which he separated a student's corner.

 Wilno, ul. Zamkowa, fotografie z początku XX wieku

Wilno, ul. Zamkowa, fotografia współczesna

Mickiewicz studiował na Wydziale Literatury i Sztuk Wyzwolonych oraz na Wydziale Nauk Moralnych i Politycznych. Uczęszczał na wykłady z języka i literatury greckiej oraz łacińskiej, lekcje z estetyki i teorii poezji oraz zajęcia z  historii powszechnej prowadzone przez Joachima Lelewela. Uczył się też francuskiego, niemieckiego i angielskiego.

Mickiewicz was studding at the Faculty of Literature and Liberal Arts and at the Faculty of Political and Moral Sciences. He attended lectures on Greek and Latin language and literature, lessons in aesthetics and the theory of poetry, and lectures on universal history, taught by Joachim Lelewel. He also studied French, German and English.

Uniwersytet został założony w 1579 roku przez Stefana Batorego. Gmachy uniwersyteckie pochodzą z różnych okresów od XV – XIX wieku i reprezentują różne style architektoniczne. Campus złożony jest z wielu dziedzińców. Najsłynniejszym z nich jest dziedziniec Piotra Skargi, którego jedną z pierzei stanowi kościół świętego Jana. Na wprost kościoła wmurowane zostały tablice upamiętniające wybitnych uczniów uniwersytetu. 

The University was founded in 1579 by Polish king, Stefan Batory. University buildings came from different periods of time, from the 15th to the 19th century and represent different architectural styles. The campus is composed of many courtyards. The most famous of them is the courtyard of Piotr Skarga, whose one of the frontages is the church of St. John. In front of the church there are plaques commemorating the outstanding students of the university.

 J. K. Wilczyński, Uniwersytet Wileński, dziedziniec Skargi, XIX w.

St John Church

Już na  początku pierwszego roku akademickiego Mickiewicz zaprzyjaźnił się z Tomaszem Zanem i Franciszkiem Malewskim. W maju 1817 wyprowadził się od ks. Mickiewicza i zamieszkał z przyjacielem ze szkolnych lat, Janem Czeczotem. Dom, w którym zajmowali dwa pokoje znajdował się w pobliżu dzwonnicy Katedry Wileńskiej – dziś już ten budynek nie istnieje.

At the beginning of the first academic year Mickiewicz became friends with Tomasz Zan and Franciszek Malewski. In May 1817 he moved away from Father Mickiewicz and started to live with a friend from school years, Jan Czeczot. The house in which they occupied two rooms was located near the belfry of the Vilnius Cathedral – the building no longer exists today.

Dzwonnica Katedra Wileńska

Jesienią 1817 roku przyjaciele założyli Towarzystwo Filomatów, które miało służyć rozwijaniu pasji naukowych i doskonaleniu moralnemu. Członkowie spotykali się, by rozmawiać o nauce, literaturze i prezentować swoją twórczość literacką. Z roku na rok Towarzystwo zdobywało coraz więcej członków. Jego celem stało się dbanie o przetrwanie polskiej narodowości oraz działanie na rzecz oświecenia społeczeństwa, planowali między innymi napisanie podręczników szkolnych.

 In the autumn of 1817, friends founded the Society of Filomats, which was to serve the development of scientific passions and moral improvement. Members were meeting to talk about science, literature and to present their literary work. The Society has been gaining more and more members every year. Its goal was to take care of the survival of Polish nationality and to act for the enlightenment of society. They planned, among other things, to write school textbooks.

   T. Zan, J. Czeczot, F. Malczewski

Mickiewicz dzielił swój czas w Wilnie między wykłady na uczelni, naukę, spotkania Filomatów i czas relaksu z przyjaciółmi. W Wilnie powstały pierwsze utwory poety, m.in. wiersz „Zima Miejska”. Oto jego fragment:

Mickiewicz shared his time in Wilno between lectures at the university, study, meetings of the Philomats and relax with friends. The first poetic works of the poet were created in Vilnius, among others, the poem "Urban Winter".

ZIMA MIEJSKA

Przeszły dżdże wiosny, zbiegło skwarne lato

I przykre miastu jesienne potopy,

Już bruk ziębiącą obleczony szatą,

Od stalnej Fryzów nie krzesany stopy.

Więzieni słotą w domowej katuszy,

Dziś na swobodne gdy wyjrzem powietrze,

Londyński pojazd tarkotem nie głuszy

Ani nas kręgi zbrojnymi rozetrze.

Witaj! narodom miejskim pora błoga,

Już i Niemeńców, i sąsiednich Lechów

Tu szuka ciżba, tysiącami mnoga,

Zbiegłych Dryjadom i Faunom uśmiechów.

We wrześniu 1819 r. Mickiewicz opuścił Wilno, by objąć posadę nauczyciela w Kownie. W tym czasie nieustannie tęsknił do czasów studenckich i marzył o tym, by choćby myślami,  przenieść się do Wilna: „Niektóre okoliczności kowieńskie muszą ci być od kolegów opisane; oni też mię cieszą i utrzymują, przez nich żyję. – Te chwile pisaniu poświęcone są całą moją zabawą i rozkoszą, listy od was odbierane całym moim szczęściem” – pisał do Józefa Jeżowskiego.

In September 1819, Mickiewicz left Vilnius to take up the job as a teacher in Kaunas. At that time, he longed for student times and dreamed of moving to Vilnius, even only in his thoughts: ” Some circumstances in Kaunas must be described to you by our colleagues; they are my only joy, and thy keep me alive. These moments devoted to writing are all my fun and pleasure, your letters are all my happiness” – he wrote to Józef Jeżowski.