"Znasz-li ten brzeg..." - Adam Mickiewicz w Neapolu/"Do you know the shore..." Adam Mickiewicz in Naples

Adam Mickiewicz spędził w Neapolu około 6 tygodni. Przyjechał do Neapolu 8 maja 1830 o godzinie 20-ej, po dwudniowej podróży z Rzymu. Towarzyszył mu Antoni Edward Odyniec – filomata i znajomy z czasów wileńskich.

Najpierw zamieszkali w pokoju wynajętym przy via Concezione 39. Następnie, 28 maja przeprowadzili się do nowego mieszkania przy Santa Lucia 28, do domu Santi e Combi, gdzie wynajęli 2 pokoje, każdy ze wspaniałym widokiem na morze.

Mickiewicz spent about 6 weeks in Naples. He arrived in Naples on May 8, 1830 at 8 o'clock pm, after a two-day trip from Rome. He was accompanied by Antoni Edward Odyniec - a philomate and a friend from the Vilnius times.

First, they lived in a rented room  at Via Concezione 39. Then, on May 28, they moved to a new apartment in Santa Lucia, at Santi e Combi No. 28, where they rented 2 rooms, each with a wonderful view of the sea.

Via Santa Lucia, end of XIX century

Pisząc listy z Neapolu, Mickiewicz jak zwykle nie był zbyt wylewny. Swoją relację z pobytu w mieście zmieścił w dwóch zdaniach: 

„W Neapolu dotąd przechodzę Toledo i Kiaję naprzód i nazad jak żołnierz na warcie albo nad brzegiem morza siedzę jak lazaron (wł. lazzarrone - włóczęga). Byłem przecież w Pauzilipie i w Cerosa, i u bram Trenta Nove.” – pisał do Zofii Ankwiczowej.

Via Toledo i via Chiaia to jedne z głównych ulic Neapolu. Pisząc ‘Trenta Nove’ Mickiewicz miał najprawdopodobniej na myśli Il Monastero delle Trentatré – klasztor będący siedzibą klarysek, które słynęły z daru prorokowania. La certosa di San Martino to siedziba opactwa kartuzów na wzgórzu Vomero, gdzie przechowywane są relikwie św. Januarego, patrona Neapolu. Posilipio to kompleks rzymskich ruin wraz z grotą stanowiąca naturalny tunel pod Neapolem.

Never being effusive in letters, Mickiewicz writing from Naples also was frugal with word. He summarized his impressions of staying in the city in two sentences only:

 “In Naples I have been passing Toledo and Kiaja forward and back like a soldier on guard or sitting on the seashore like a lazaron (it. lazzarrone – vagabond). After all, I was in Posilipio and in Cerosa, and at the gates of Trenta Nove” – he wrote in a letter to Zofia Ankwiczowa.

Via Toledo and via Chiaia are some of the main streets of Naples. When writing 'Trenta Nove', Mickiewicz probably had in mind Il Monastero delle Trentatré - a monastery that was the seat of the Poor Clares, who were famous for the gifts of prophecy. La certosa di San Martino is a monastery on the hill of Vomero, where the relics of St. Gennaro, patron of Naples, are kept. Posilipio is a complex of Roman ruins along with a grotto that is a natural tunnel under Naples.

Via Toledo, end of XIX century

Via Toledo

Via Chiaia 

Odyniec wspomina w swoich „Listach z podróży”, że podczas pobytu w Neapolu zwiedzili wraz z Mickiewicz Villę Ricciardi, Villę Floridiana, klasztor kamedułów (Il complesso dell'Eremo dei Camaldoli), katakumby św. Januarego (Catacombe di San Gennaro) i grób Wergiliusza. 30 maja w dzień Zielonych Świąt brali udział w mszy świętej w kościele św. Klary (Basilica di Santa Chiara). 

Odyniec mentions in his "Letters from a Journey" that during his stay in Naples, they visited together with Mickiewicz, Villa Ricciardi, Villa Floridiana, The Hermitage of Camaldoli, Basilica of Santa Chiara, The Catacombs of San Gennaro and Virgil’s tomb. On May 30, on the day of Pentecost, they took part in a holy mass in the church of St. Clare (Basilica di Santa Chiara).

Santa Chiara Church

Ranki często spędzano w muzeum. Pierwsze muzeum w Neapolu zostało założone przez króla Ferdynanda I Burbona w 1777 roku. W gmachu tym dziś mieści się muzeum archeologiczne, w XIX wieku była to przede wszystkim kolekcja malarstwa, którą obecnie można oglądać w muzeum Capodimonte.

 Mornings were often spent in the museum. The first museum in Naples was founded by King Ferdinand I of Bourbon in 1777. Today, in this building the Archaeological Museum is located; in the 19th century, mainly a collection of paintings was exhibited, which can now be seen in the Museum of Capodimonte.

Muzeum Archeologiczne w Neapolu

Wnętrze Muzeum Capodimonte

Podczas pobytu w Neapolu poeta odbył liczne wycieczki w towarzystwie spotkanych tu znajomych - Aleksandra Potockiego, rodziny Chlustninów – Anastazji i Siemiona, Jaźwińskiego, i Niegolewskiego. Odbyto między innymi morską wycieczkę szlakiem starożytnych ruin, wokół wysp – Nisidy, Procidy i Ischii. Poza tym zwiedzili Pouzzoli i Solfatarę, Herkulanum, Pompeje (czytaj tutaj), Paestum, Casertę i Sorrento.

During his stay in Naples, the poet has made numerous trips in the company of friends he met here – Aleksander Potocki, the Chlustnin family – Anastazja i Siemion, Jaźwiński i Niegolewski. Among other things, they went on a sea tour along the route of ancient ruins, around the islands - Nisida, Procida and Ischia. In addition, they visited Pouzzoli and Solfara, Herculaneum, Pompeii (read here), Paestum, Caserta and Sorrento.

View of Vesuvius and Pompei, end of XIX century

29 maja Mickiewicz wybrał się obejrzeć Wezuwiusz. 

Towarzyszył mu Odyniec, Siemion Chlustin, Jadźwiński i Niegolewski. Wspinaczka trwała 1,5 godziny. Po dotarciu na szczyt odpoczywali podziwiając widoki, a potem zeszli na dno krateru: „Byłem w kraterze Wezuwiusza nad samą paszczą i zajrzałem w gardziel, w jego ogniu zapaliłem laskę i cygaro.” – pisał do Franciszka Malewskiego.

On May 29, Mickiewicz went to see Vesuvius. 

He was accompanied by Odyniec, Siemion Chlustin, Jadźwiński i Niegolewski. Climbing took them 1.5 hours. After reaching the top, they relaxed and admire the views, and then they went down to the bottom of the crater: “I was at the bottom of Vesuvius crater above its mouth and I looked in its throat, in his fire I lit a cane and a cigar” – he wrote to Franciszek Malewski.

Mickiewicz wraz Odyńcem opuścili Neapol 19 czerwca i udali się w podróż powrotną do Rzymu. W trakcie pobytu powstał wiersz skierowany do Henrietty Ewy Ankwiczówny "Do H*** Wezwanie do Neapolu (Naśladowanie z Goethego)".

Mickiewicz and Odnieniec left Naples on June 19 and went on a return trip to Rome. During his stay in Naples, Mickiewicz wrote a poem addressed to Henrietta Ewa Ankwiczówna ”To H *** Call to Naples (Imitation from Goethe)”.

Znasz-li ten kraj,

Gdzie cytryna dojrzewa,

Pomarańcz blask

Majowe złoci drzewa?

Gdzie wieńcem bluszcz

Ruiny dawne stroi,

Gdzie buja laur

I cyprys cicho stoi?

Znasz-li ten kraj?

Ach, tam, o moja miła!

Tam był mi raj,

Pókiś ty ze mną była!

 Znasz-li ten gmach,

Gdzie wielkich sto podwoi.

Gdzie kolumn rząd

I tłum posągów stoi? 

A wszystkie mnie 

Witają twarzą białą: 

Pielgrzymie nasz, 

Ach, co się z tobą stało?

Znasz-li ten kraj?

Ach, tam, o moja miła! 

Tam był mi raj, 

Pókiś ty ze mną była!

 Znasz-li ten brzeg,
Gdzie po skalistych górach
Strudzony muł
Swej drogi szuka w chmurach?
Gdzie w głębi jam
Płomieniem wrą opoki,
A z wierzchu skał
W kaskadach grzmią potoki?
Znasz-li ten kraj?...
Ach, tu, o moja miła!
Tu byłby raj,
Gdybyś ty ze mną była!

 Neapol, 1830.